Blat kuchenny – nieodłączny detal w kuchni.

Dziś kuchnia jest coraz częściej nie tylko miejscem przygotowywania posiłków, nowoczesne aranżacje, to połączenie kuchni z salonem. Wykończenie i wyposażenie kuchni zwykle sporo nas kosztuje i bardzo absorbuje, w końcu zależy nam na atrakcyjności i funkcjonalności tego wnętrza, zwrócenie uwagi na estetykę, ale też trwałość wszelkich elementów to więc oczywistość, jednym z nich będzie na pewno blat kuchenny. Wybór odpowiedniego blatu do naszej kuchni, to nie tylko walory estetyczne, musi być podyktowany jego trwałością, gdyż blat jest zdecydowanie najbardziej eksploatowaną częścią zabudowy kuchennej, tu warto postawić na funkcjonalność i wytrzymałość, nawet jeśli cena nas odstrasza. Idealny blat musi być łatwy do czyszczenia, odporny na zaplamienie, uderzenia, zarysowanie ostrym nożem, postawienie gorącego naczynia, rozlaną wodę, mocny detergent, powinien mieć możliwość renowacji i naturalnie być piękny i miły w dotyku, tu pojawia się problem, bo blat spełniający razem wszystkie te kryteria nie istnieje, możemy jedynie wybrać jak najbardziej optymalne rozwiązanie, co ułatwi nam zapoznanie się z cechami poszczególnych materiałów. Blat z powierzchnią o wysokim połysku będzie bardziej narażony na zarysowania niż blat o wykończeniu tłoczonym lub matowym, rodzaj wybranego materiału również będzie miał wpływ na żywotność blatu, a do dyspozycji mamy kilka rodzajów blatu:

DREWNO
Drewniany blat zwykle zrobiony jest z dębu, buku, jesionu, olchy, rzadziej z miękkiej sosny, jednak najtrwalszy blat pod względem odporności na zarysowania, uderzenia i minimalną zmienność wymiarów pod wpływem zmian wilgotności i temperatury, będzie z gatunków egzotycznych, bardziej twardych i wodoodpornych, czyli mahoniu, merbau, teak, ipe lub iroko. Drewniany blat nie może być z litego drewna, tzn. z jednego kawałka, nawet w przypadku gatunku drewna o wysokiej stabilności. Aby zapobiec jego wypaczaniu i odkształcaniu, drewniany blat klei się warstwowo z listew o grubości 2-4 cm i długości 250 cm, zmniejsza to naturalne naprężenia włókien drewna, co zapobiega jego pękaniu i naprężaniu, surowy blat zabezpiecza się bezbarwnym lub koloryzującym lakierem akrylowym bądź impregnuje olejem lub woskiem. Zaleta blatu drewnianego, to naturalny wygląd i ciepło w dotyku, poza tym można go wielokrotnie odnawiać poprzez szlifowanie i malowanie, nie jest jednak tak odporny na wysoką temperaturę (gorący garnek, patelnia), zaplamienie i zarysowania, jak np. granit. Drewniany blat pasuje do kuchni w każdym stylu.

KAMIEŃ
Jak w przypadku drewna, nie każdy kamień naturalny nadaje się na blat, tu istotna jest twardość materiału, najodpowiedniejszy pod tym względem to granit. Kamień ten charakteryzuje się odpornością na wysoką temperaturę, zarysowania, uderzenia, jakiekolwiek odbarwienia oraz możliwość zmywania dowolnymi detergentami, występuje w bogatej gamie kolorystycznej, od głębokiej czerni, przez wiele odcieni szarości, delikatne beże, po łososiowy róż i w ogóle wszystkie kolory ziemi, jak intensywny błękit lub zgaszone zielenie, jego wizualna cecha, to ziarnistość. Granit jest wyjątkowo twardy, nie przejmujemy się tu o zarysowania, nacięcia czy gorące naczynia. Podobne właściwości do granitu będzie miał mało popularny łupek, tu powierzchnia blatu to głęboki mat. Marmur natomiast z jego różnorodnością głównie ciepłych barw, niepowtarzalnymi żyłkami, też jest odporny na temperaturę ale nie tak twardy jak marmur, jest podatny na zabrudzenia, wrażliwy na odbarwienia od np. kwasu z cytryny, dlatego zaleca się go impregnować, a myć specjalnymi preparatami, decydując się na marmur należy wiedzieć o jego wadach. Granit i marmur, to naturalny materiał, należy do rozwiązań ekskluzywnych, nie jest tani, ale za to jedyny w swoim rodzaju i bardzo efektowny. Zdecydowana zaleta kamienia, to oryginalność i możliwość dopasowania zarówno do nowoczesnej jak i klasycznej kuchni, natomiast będzie on zimny w dotyku, w przypadku wielu kolorów granitu także wizualnie, tylko marmur będzie ciepły dla oka, za to z biegiem czasu może utracić swój połysk, gdyż intensywne użytkowanie spowoduje jego ścieranie. Waga blatu kamiennego, którego grubość to 3cm, wymaga uwzględnienia tego w projekcie szafek, krawędzie szlifuje się w dowolny sposób, natomiast powierzchni nadaje się połysk lub półmat. Kamień, szczególnie granit, trudno uszkodzić, co za tym idzie nie łatwo też obrabiać, nadawanie im skomplikowanych kształtów jest więc ograniczone, płyt kamiennych nie można łączyć bezspoinowo, toteż miejsca ich styku trzeba uwzględnić na etapie projektu.

KONGLOMERAT
To imitacja kamienia naturalnego, jest to zmielony granit lub marmur, którego spoiwem jest żywica poliestrowa z dodatkiem barwników, różnorodność kolorystyczna jest spora ale nie ma tu niepowtarzalności wzoru jak np. w przypadku marmuru czy granitu. Tu podobnie, konglomerat granitowy będzie trwalszy i łatwiejszy w utrzymaniu czystości niż marmurowy, ten drugi wymaga więcej pielęgnacji. Niewątpliwa zaleta konglomeratu, to niższa cena w porównaniu do kamienia naturalnego.

KOMPOZYT
Zrobiony jest z mieszaniny zmielonych minerałów i tzw. naturalnych żywic epoksydowo-akrylowych, warstwa kompozytu grubości 10-13mm pokrywa płytę wiórową lub MDF, od spodu zabezpieczona jest specjalnym laminatem bądź blachą aluminiową, grubość całego blatu to 4-5 cm, mimo to jest sporo lżejszy od blatu kamiennego. Blat kompozytowy daje możliwość łączenia w jednym elemencie różnych kolorów, może to być też imitacja kamienia naturalnego lub jednolity kolor np. czerwony, zielony, biały, czarny czy błękitny, możliwe jest tu uzyskanie dowolnych kształtów, jest idealny do nowoczesnych i luksusowych kuchni. Blat z kompozytu do tanich nie należy, jest za to bardzo trwały, odporny na zarysowania oraz środki chemiczne, łatwy w utrzymaniu czystości, nie potrzebna tu żadna konserwacja, niektóre jego rodzaje posiadają właściwości bakteriostatyczne. Kompozyt, przez to, że nagrzewa się do temperatury otoczenia, jest przyjemny, czyli ciepły w dotyku, jako jedyny blat można go dowolnie kształtować i łączyć bez widocznych spoin, tj. bezszwowo. Kompozyt jest twardy, pomimo to nie należy na nim bezpośrednio niczego kroić oraz nie stawiać na nim bardzo gorącego garnka (odporność do 180-190°C), gdyż może się wybrzuszyć lub spękać, z tego samego powodu połączenie blatu z płytą kuchenną, gazową czy elektryczną należy koniecznie odizolować taśmą termoizolacyjną.

CERAMIKA – GRES
Płyta gresowa, najlepiej szkliwiona, jest to bardzo twardy materiał, aby nawet minimalnie zarysować taką powierzchnię trzeba się mocno starać, taki blat nie jest wrażliwy na wysoką temperaturę i jakiekolwiek zaplamienia. Niewątpliwa zaleta, to różnorodność kolorystyczna i mnogość wzorów, minus to konieczność łączenia wodoodporną fugą epoksydową łączeń płytki, najlepiej aby płytka miała wymiar min. 60x60cm, są też 60x120cm, wówczas będą tylko poprzeczne fugi, mocuje się ją na elastyczny klej na wodoodpornej płycie OSB lub sklejce, pozostaje kwestia wykończenia krawędzi, tu najlepsza będzie listwa np. aluminiowa.

SZKŁO
Ten materiał zarezerwowany jest do kuchni wybitnie modernistycznej i awangardowej. Blat wykonuje się na zamówienie z tzw. szkła laminowanego, jest to kilka warstw szkła połączonego żywicą bądź specjalną folią, dzięki temu jest bezpieczne w użytkowaniu, grubość blatu, to 8 do 25 mm. Wierzchnia warstwa, to szkło hartowane odporne na wszelkie uszkodzenia mechaniczne i gwałtowne zmiany temperatury. Szklany blat może być w połysku, matowy, jednokolorowy lub też z rozmaitymi wzorami.

STAL
To niszowy produkt do wykorzystania jako blat. Wykorzystuje się tu stal nierdzewną gładką, polerowaną lub matową bądź też o nierównej powierzchni, czyli ryflowaną, jest to blacha grubości ok. 1mm, którą obija się wodoodporną i sztywną płytę np. OSB. Najlepsza w utrzymaniu czystości, to powierzchnia matowa, na polerowanej widoczna będzie każda wyschnięta kropla wody czy odcisk palca, najmniej jakiekolwiek zabrudzenia będą widoczne na powierzchni ryflowanej.

LAMINAT
Blat laminowany jest najpopularniejszy z powodu różnorodności kolorów, wzorów, względnej trwałości, łatwości w utrzymaniu czystości i wyjątkowo prostej obróbki przy montażu, ale główna przyczyna, to stosunkowo przystępna cena w porównaniu z innymi rozwiązaniami. Laminowana powierzchnia blatu może imitować różne materiały, jak kamień, drewno czy płytki ceramiczne. Jest to płyta wiórowa, w której zmielone drewno połączone żywicami syntetycznymi utwardzone jest w wysokiej temperaturze, jej wierzchnia, użytkowa warstwa, to twardy laminat w wykończeniu matowym, półmatowym lub też w połysku, może być gładki bądź fakturowany. Laminat łatwo się zmywa, gorący garnek na chwilę położony na blacie czy naczynie wyjęte prosto z piekarnika nie wyrządzi tu szkody, jednak nożem nietrudno jest zarysować szczególnie błyszczącą powierzchnię. Uważać trzeba na wodę, aby jej nadmierna ilość nie dostała się między warstwy płyty, bo blat się spaczy, dlatego wszelkie łączenia, szczeliny i krawędzie zabezpiecza się specjalnymi uszczelkami i listwami. Blat może mieć zaokrągloną lub też prostą krawędź, która osłonięta jest paskiem laminatu lub aluminiową listwą.

INNOWACYJNE ROZWIĄZANIA

Mikroklimat panujący w kuchni, wilgoć i obecność na blacie, pomimo jego wymycia, niezauważalnych gołym okiem resztek żywności, sprzyja rozwojowi drobnoustrojów, jest technologia radząca sobie z tym problemem i nie chodzi tu o lepszy detergent. Dostępne są blaty ze specjalną powłoką antybakteryjną (np. DUROPAL MicroPLUS – produkt UNICO), redukującą drobnoustroje o ponad 99%, antybakteryjne substancje czynne wtopione są na stałe w powierzchnię blatu, nie ulegają wymyciu przez intensywne użytkowanie, są bezpieczne dla zdrowia (są tu użyte takie same substancje jak w paście do zębów lub szamponach). Blat z taką powłoką szczególnie można zastosować we wnętrzach o wyższym standardzie higienicznym, jak w kuchni restauracji, zakładach produkcji żywności, szpitalach, laboratoriach.

Przeczytaj także inne publikacje:

Renowacja kuchni i mebli – jak zmienić wystrój wnętrza?

Dawniej spiżarnia, dziś zaawansowana technologicznie szafa cargo.

Opracowanie: Wojciech Gośliński
Data publikacji: 15.07.2012