Gładzie gipsowe a otworki / kraterki na powierzchni ściany.

Gładź gipsowa jest elementem można rzecz standardowym podczas generalnego remontu mieszkania, wykończenia pod klucz jego wnętrz, dotyczy to zarówno lokali mieszkalnych z tzw. starszą substancją budowlaną, ale też tych nowo powstałych, gdzie jest nałożony tynk gipsowy lekki czy cementowy (wyłącznie na zamówienie inwestora w domu jednorodzinnym).
Celem dla wykonania usługi gładzi gipsowych na sufitach i ścianach przez najętą firmę remontową jest gładka powierzchnia i jednolita tekstura, dla efektownego wykonawstwa, rzemiosło nie wymaga specjalistycznego wyszkolenia, wystarczą odpowiednie zdolności manualne oraz oczywiście znajomość podstaw owej techniki, pomimo względnie łatwej operacji, nawet tu; pośpiech, nonszalancja, rutyna, niewystarczająca znajomość technologii, skutkować mogą problemami co do jakości gładzi.

Jednym z ewentualnie mogących się ujawnić kłopotów wykonawczych podczas wykończenia mieszkania i wykonywania gładzi gipsowych jest powstanie drobnych otworków, co najgorsze, pojawiają się one dopiero w trakcie schnięcia już wygładzonej na ścianie warstwy gipsu, po wyszlifowaniu i odkurzeniu ściany nie znikają, a wręcz przeciwnie, są jeszcze wyraźniej widoczne na gładkiej powierzchni, w dużym uproszczeniu, podobnie jak kratery na księżycu, majster z firmy remontowej zachodzi w głowę; „cóż że zawiodło?”

Co może leżeć w przyczynach owej sytuacji i jak sobie z problemem zaradzić aby zminimalizować skutki uciążliwych do neutralizacji kraterków?

• Do głównych przyczyn zaliczyć trzeba przede wszystkim nieprawidłowe mieszanie zaprawy gipsowej z wodą, powinno się do tego celu używać mieszadła ze specjalnie wyprofilowaną końcówką, podobną, ale zgoła inną niż np. w mieszadle do mieszania zapraw klejowych / cementowych, do mieszania gipsu nie można użyć mieszadła zaliczanego do tzw. wstęgowego, tutaj pręty muszą mieć obłe kształty, minimalizujące dostanie się powietrza do masy gipsowej.
• Urządzenie mieszające musi mieć regulację obrotów od wysokich do odpowiednio niskich, prędkość obrotów nie może być za wysoka (zalecane jest między 400 a 600 obr./min), inaczej, podczas zbyt intensywnego oraz szybkiego albo/i za długo trwającego mieszania masy gipsowej, zostanie do niej zaciągnięte powietrze, które zgromadzi się pod postacią niewielkich pęcherzyków powietrznych, o ile w mieszanej farbie, owe pęcherzyki grawitacyjnie, powoli uwolnią powietrze, po przedostaniu się bliżej powierzchni farby umieszczonej we wiaderku, o tyle w masie gipsowej, jej konsystencja tego uniemożliwi, uwolnią powietrze dopiero w fazie nakładania gładzi na ścianę, część z nich pęknie, ale część pozostanie, nie można ich jednak dostrzec, pęcherzyki zaczną pękać dopiero w trakcie wiązania i schnięcia gipsu.
• Nie bez znaczenia pozostaje także ścisłe przestrzeganie proporcji suchej masy gipsowej i wody, ale też sposób wsypywania zaprawy do wody, co zawsze opisane jest w specyfikacji technicznej na opakowaniu, rutyna i tzw. wyczucie czy przygotowywanie zaprawy „na oko” czy na „konsystencję” to błędne założenie w świadczeniu usługi, z reguły niedoświadczonej firmy remontowej, ponadto odmienne rodzaje gipsu inaczej mogą się zachowywać podczas mieszania, dziś wiele produktów, to nie tradycyjny, naturalny gips, nierzadko są to mieszaniny różnych spoiw; gipsu naturalnego, gipsu syntetycznego czy anhydrytu, każdy z tych komponentów może wystąpić też jako osobny produkt.
• Podobnie jak przy mieszaniu zapraw cementowych, i tutaj umieszaną, o jednorodnej konsystencji masę (zaczyn gipsowy), należy pozostawić na 3-5 minut, owe „dojrzewanie” to czas potrzebny dla uaktywnienia wszystkich komponentów chemicznych modyfikujących parametry robocze gipsu, powtórne przemieszanie dokładnie je połączy, przy okazji odpowietrzy zaprawę.
• Innym powodem wystąpienia niepożądanego efektu kraterków może być zbyt chłonne podłoże, tj. np. niewystarczająco zagruntowane, prewencyjnie na tynk gipsowy lekki, podczas realizacji usługi remontowej wykończenia mieszkania pod klucz, pracownik z firmy wykonawczej, przed nakładaniem gładzi gipsowej, powinien nałożyć preparat głęboko gruntujący (np. Unigrunt czy Unigrunt Plus firmy Atlas), pozwolić następnie na pełne wyschnięcie powłoki gruntującej, zbyt szybkie odciąganie wody do podłoża z cienkiej zazwyczaj warstwy gładzi gipsowej spowodować może niewłaściwe wiązanie (schnięcie fizyczne) masy gipsowej, składnikiem niezbędnym dla prawidłowego przebiegu owego procesu jest właśnie woda, która musi odparować równomiernie i w odpowiednim czasie, owa okoliczność powoduje, że również we wnętrzu remontowanego mieszkania ze świeżo nałożoną warstwą gładzi gipsowej nie wolno robić przeciągów, wpuszczać do środka z dworu zbyt ciepłego powietrza w gorące lato, w żadnym razie nie wolno uruchamiać osuszacza powietrza, można go uruchomić dopiero po pełnym związaniu (utwardzeniu się) gipsu (zależnie od wilgotności i temperatury w remontowanym wnętrzu, pewnie po 2-4 godzinach).
• Rzadko występującą, ale prawdopodobną przyczyną kłopotów z kraterkami może być chemia podłoża, niektóre produkty stosowane dla wykończenia pod klucz wnętrz poznańskich mieszkań w kontakcie wodą (w świeżo urobionej masie gipsowej jest jej mnóstwo), mogą uwalniać gaz, który z efektem mikroskopijnego gejzera narobić może sporo szkód, pełne zdiagnozowanie powierzchni pod kątem wykonania usługi gładzi gipsowej, z jakim to materiałem pod względem chemicznym mamy do czynienia na ścianie, nie zawsze jest możliwe do określenia, w takich sytuacjach, tj. powierzchni niechłonnych, ale niepewnych, firmy remontowe stosują grunty szczepne (np. Cerplast, Betonkontakt), ich główna funkcja to nie spenetrowanie chłonnego podłoża, a jego odcięcie / odseparowanie od warstwy gipsu, wzmocnienie i uelastycznienie, ponadto polepszenie przyczepności, co ułatwia nakładanie i formowanie warstwy gipsu.

Coś jednak zostało pominięte, kraterki powstały, odbiorca usługi wykończenia wnętrz mieszkania pod klucz kręci nosem, ucierpiało ego majstra z firmy remontowej, jak zasklepić / zniwelować owe kraterki?

• Zależnie jak dużo ich jest i jak są duże; można nałożyć nową, bardzo cienką i nieco rozwodnioną warstwę gipsu (tego samego co na podłożu) albo wykonać miejscowe zaprawki szpachlarskie, wykonanie owych operacji już po przeszlifowaniu i odpyleniu ściany nie jest wskazane, odpylona powierzchnia ma na sobie warstewkę pyłku (po szlifowaniu), jest nie tylko bardziej chłonna, ale pył gipsowy może też spowodować brak związania nowej warstwy gipsu z uprzednio nałożoną, zatem neutralizacja kraterków czy też innych uchybień, koniecznie musi być przeprowadzona przed szlifowaniem a jeśli po szlifowaniu, to po zagruntowaniu ścian farbą podkładową / gruntującą, tu farbę warto rozrzedzić (dodać z 10% wody), dzięki czemu głębiej spenetruje ona powłokę gipsową, która w efekcie będzie mocniejsza.
• Do zaprawek szpachlarksich można zastosować inny produkt niż pierwotnie nałożony gips, lecz nie powinien on mieć większej twardości niż gips na podłożu, inaczej wiąże się to z ryzykiem uszkodzenia bardziej miękkiego gipsu poprzez konieczność wywarcia większego nacisku (na twardszy gips) podczas końcowego szlifowania miejsca zaprawki szpachlarskiej, do zaprawek szpachlarskich mogą być też użyte, wygodne w aplikacji, stosowane przez wiele firm remontowych z Poznania w specjalizacji usługi wykończenia mieszkań pod klucz, gotowe masy polimerowe (np. ACRYL-PUTZ LIGHT, ATLAS GIPS RAPID), produkty tego typu, prócz podwyższonej przyczepności, elastyczności czy niskiej kurczliwości, mają też zdolność do retencji wody, w efekcie jej powolnego oddawania podczas schnięcia, przy wykonywaniu zaprawki szpachlarskiej jest to bardzo pożądana właściwość, idealnym produktem dla drobnych wyprawek (kraterki, ryski), jest np. Akryl Lekki Szpachlowy (firmy Den Braven), głównie za sprawą, że po wyschnięciu w ogóle nie zmniejsza swojej objętości (przez to większe zagłębienie nie wymaga powtórnego nałożenia preparatu), podobnie jak powyższe preparaty, daje się po wyschnięciu szlifować.

Przeczytaj inne artykuły:

Sufit jako nieistotny / istotny element aranżacji wnętrz.

Formy geometryczne, tekstura, deseń i kolor w kreowaniu przestronnych wnętrz.

Z jakiego materiału postawić ściankę działową?

Wylewka samopoziomująca – kiedy ją stosować?

Opracowanie i publikacja: Wojciech Gośliński

Poznań, 08.01.2020